Kto może być egzorcystą?
Mam pytanie czy egzorcyzmów moze udzielac osoba świecka a jeśli nie to dlaczego? Gdzie można znaleść treści egzorcyzmów?
Na pytanie nadesłane przez Czytelnika odpowiada Roman Zając - biblista i demonolog z KUL.
Początkowo egzorcyzmowanie było po prostu charyzmatem i wielu praktykowało je bez żadnych święceń. Pierwsza wzmianka o tym, że w Kościele ustanowiono egzorcystów pochodzi z listu papieża Korneliusza (251-253) do bp. Antiochii Fabiusza. Na Wschodzie o statucie egzorcysty wspomina synod w Laodycei (około 360 r.) Na synodzie w Kartaginie (398 r.) pojawiły się pierwsze próby wyświęcania egzorcystów. Biskupi przy udzielaniu chrztu dokonywali zawsze obrzędu egzorcyzmów. Obrzęd ten nie dotyczył tylko i wyłącznie tych, którzy przyjmowali chrzest, egzorcyzmy odprawiano także nad poganami. Biskup był zawsze w Kościele pierwszym i najważniejszym egzorcystą, zaś święcenia egzorcysty uzyskały charakter stopnia w drodze ku kapłaństwu. Z biegiem czasu funkcja egzorcysty została zarezerwowana dla księży oficjalnie wybieranych i wyznaczanych przez biskupa. 15 sierpnia 1972 roku zniesiono tzw. "święcenia egzorcysty".
Obecnie zgodnie z dokumentami Komisji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów posługa egzorcyzmu uroczystego sprawowana może być wyłącznie na mocy specjalnego i wyraźnego zezwolenia miejscowego ordynariusza (zwykle biskupa diecezjalnego).
Egzorcysta musi być księdzem odznaczającym się "pobożnością, wiedzą, roztropnością i nieskazitelnością życia, oraz specjalnie przygotowanym do tego zadania"(por. Kan. 1172 KPK). A zatem nie tylko osobom świeckim nie wolno dokonywać egzorcyzmów, ale również nie każdy ksiądz ma do tego prawo. Kodeks Prawa Kanonicznego określa, że jedynie biskup może udzielić pozwolenia na odprawienie egzorcyzmu, a pozwolenie to może dotyczyć konkretnej sytuacji, lub wiąże się z jakąś bardziej stałą posługą, to znaczy z urzędem egzorcysty. Bardzo często egzorcyzmy przeprowadzane przez księży nieprzygotowanych do tego kończą się pogorszeniem stanu osoby cierpiącej.
Oczywiście istnieje wiele wróżek, bioenergoterapeutów, uzdrawiaczy, jasnowidzów etc., którzy oferują egzorcyzmowanie. Mocy oddziaływania tych osób i środków wykluczyć nie można, niemniej trzeba pamiętać, że te właściwości mogą pochodzić od Szatana. Kontaktowanie sie z tymi osobami jest samo w sobie niebezpieczne, nie mowiąc już o powierzaniu im spraw uwolnienia od wpływu złego ducha.
Natomiast modlitwę o uwolnienie (która nie jest tożsama z właściwym egzorcyzmem) mogą i powinni podejmować zarówno księża jak i świeccy w różnych sytuacjach.
Do początku XVII w nie było jakiegoś ujednoliconego rytuału egzorcyzmów. W 1523 Alberto Castellani opublikował "Liber sacerdotalis", którą Leon X wprowadził jako obowiązującą w Kościele. Po przerobieniu tego rytuału przez kardynała Santori był on używany do 1602 roku. Santori umieszcza w nim różne kryteria rozpoznania opętania. W 1614 r. papież Paweł V wydał Rytuał Rzymski. Przetrwał on z niewielkimi poprawkami w (1926 i 1952 r.) prawie do końca XX w. 4 czerwca 1990 roku a następnie 12 lutego 1991 roku, Kongregacja Kultu Bożego przesłał przewodniczącym episkopatów tekst nowego rytuału egzorcyzmów - "Rituel ad interim". Wielu biskupów i egzorcystów odnosiło się niezbyt entuzjastycznie do nowego tekstu, gdyż zarzucano mu, że napisano go pod wpływem ograniczających tendencji posoborowych, co miało prowadzić do zmniejszenia jego skuteczności. Tym niemniej po dziesięciu latach pracy Kongregacji Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, 1 października 1998 roku nowy obrzęd został zatwierdzony przez Jana Pawła II. Na mocy dekretu Kongregacji z 22 listopada 1998 ukazał się drukiem, a 26 stycznia 1999 roku Prefekt Kongregacji, kard. Jorge Arturo Medina Estevez dokonał jego prezentacji w Biurze Prasowym Stolicy Świętej.
Pierwszym zadaniem egzorcysty, jeszcze przed przeprowadzeniem egzorcyzmu właściwego, jest rozpoznanie, czy ma do czynienia z rzeczywistym opętaniem, obsesją czy dręczeniem diabelskim, oraz ocenienie skali zakorzenienia zła.
Opis obrzędu oraz formuły towarzyszące egzorcyzmom opisałem w artykule Egzorcyzmy - formuły
Egzorcyzmy
Egzorcyzm poranny
"W imię Boga Jedynego w Trójcy Przenajświętszej, w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego uciekajcie złe duchy z tego miejsca, nie patrzcie, nie słuchajcie, nie niszczcie i nie wprowadzajcie zamieszania do naszej pracy i naszych planów, które poddajemy zbawczemu projektowi Boga. Nasz Bóg jest waszym Panem i rozkazuje wam: Oddalajcie się i nie wracajcie więcej tutaj. Amen."
* * *
"Boże, Najwyższy nasz Panie, Twoją boską mocą uczyń nas niewidzialnymi dla naszych wrogów".
(Za zgodą Kurii Diec. Warszawsko-Praskiej nr 184/K/93)
Modlitwa do Matki Bożej o pokonanie szatana
Dostojna Królowo Niebios i Pani Aniołów! Ty otrzymałaś od Boga moc i posłannictwo starcia głowy szatana, pokornie Cię prosimy, ześlij zastępy Aniołów, aby pod Twoimi rozkazami ścigały szatanów, zwalczały ich wszędzie, ukróciły ich zuchwalstwo i strąciły w przepaść piekielną. Amen.
Modlitwy do św. Michała Archanioła
Święty Michale Archaniele, broń nas w walce. Przeciw niegodziwości i zasadzkom złego ducha bądź nam obroną. Niech go Bóg poskromi, pokornie błagamy, a Ty, Książę Zastępów niebieskich mocą Bożą strąć do piekła szatana i inne duchy złe, które na zgubę dusz krążą po świecie. Amen.
* * *
Święty Michale Archaniele, który wraz z Aniołami zwyciężyłeś szatana w niebie, dopomóż nam zwyciężyć go na ziemi.
Modlitwa z medalika św. Benedykta
Światłem niech będzie mi Krzyż Święty, a nigdy wodzem smok przeklęty. Idź precz, szatanie, duchu złości, nigdy mnie nie kuś do marności. Złe to, co proponujesz mi. Sam swoją truciznę pij!<
Katolicki Uniwersytet Lubelski
Egzorcyzmy - prawda i fikcja
Film Scotta Derricksona pt. „Egzorcyzmy Emily Rose”, do którego scenariusz został napisany na podstawie historii opętania Anneliese Michel, włączył się w trwającą od lat dyskusję nt. istnienia i działania szatana. Widzowie byli podzieleni - jedni wyszli z kina wstrząśnięci tym, co zobaczyli, inni potraktowali film jako jeszcze jeden podnoszący adrenalinę horror... Często cytuje się zdanie Piusa XII, który mówił, iż „największym osiągnięciem diabła jest to, że ludzie przestali wierzyć w jego obecność”... Czy w XXI w. wierzymy w szatana? Odpowiedź na to pytanie podjęło Koło Naukowe Teologów KUL, organizując 27 lutego br. panel dyskusyjny na temat: „Egzorcyzmy. Prawda i fikcja”, do udziału, w którym zaproszono o. Aleksandra Posackiego SJ, wybitnego demonologa, oraz Roberta Malczewskiego należącego do świeckiej wspólnoty wspierającej posługę egzorcystów.
Niedziela lubelska 12/2006
Agnieszka Strzępka
Spotkanie zorganizowane w KUL-u spotkało się z tak ogromnym zainteresowaniem, że z powodu zgromadzonego tłumu panel przeniesiono do większej auli. Goście nie byli jednak zdziwieni. - Obecność szatana obok obecności Boga jest czymś zwyczajnym w życiu, a ponieważ przestano o tym mówić, jako o czymś zwyczajnym, ta potrzeba odzywa się wzmożonym zainteresowaniem” - tłumaczył o. Posacki. Stąd „trzeba wyprowadzić temat świata duchów z pewnego zaścianka głupiej i pustej sensacji, a z drugiej strony z tematu tylko dla teologów”. Spośród wielu pytań, jakie padły w czasie spotkania, najczęściej powtarzające się to:
Co to jest egzorcyzm?
Egzorcyzm (gr. exorkizein - wyklinać) praktykowany w Kościele katolickim, jest bezpośrednim rozkazem wydanym w imię Boga szatanowi, aby ten wyszedł z miejsca, rzeczy lub osoby. Jest to szczególna forma błogosławieństwa (sakramentalium), które kapłan udziela człowiekowi w określonych sytuacjach i potrzebach (zobacz: Katechizm Kościoła Katolickiego, 1673). W Kościele katolickim ogólna nazwa egzorcyzm obejmuje: egzorcyzm wielki, publiczny lub uroczysty (ma na celu wyrzucenie złego ducha z opętanej osoby oraz uwolnienie od wpływów demonicznych; to sakramentalium odprawiane wg zaleceń „Rytuału rzymskiego”, którego udzielać mogą wyłącznie biskupi oraz egzorcyści - uprawnieni duchowni), egzorcyzm zwykły (włączony w sakrament chrztu św.) oraz stosowanie wody, oleju i soli egzorcyzmowanej przez każdego kapłana oraz egzorcyzmy mniejsze, prywatne lub proste (nie są egzorcyzmami w ścisłym tego słowa znaczeniu, nie zawierają formuł egzorcyzmu wielkiego, np. bezpośredniego rozkazywania złemu duchowi, ale są to modlitwy do indywidualnego odmawiania przez wiernych, np. w chwilach pokus i dręczeń). W zakres tego typu modlitw wchodzi również tzw. modlitwa o uwolnienie (modlitwa wstawiennicza, którą mogą posługiwać wszyscy kapłani lub wspólnoty religijne pod przewodnictwem kapłana lub diakona; modlitwy te nie są egzorcyzmami, choć mają na celu uwolnienie od wpływów złego ducha, poza samym opętaniem).
REKLAMA
Przyczyny ingerencji demonicznych
Do głównych przyczyn działań złego ducha należą: bałwochwalstwo (grzech przeciw I przykazaniu Dekalogu: oddawanie boskiej czci pogańskim bóstwom, aniołom, demonom, ludziom, bożkom i przedmiotom oraz wyrzeczenie się Boga), okultyzm (posługiwanie się tajemnymi energiami, mocami czy zdolnościami, wiedza tajemna), magia, wróżby, klątwy (dążenie do osiągnięcia wpływu na ludzi i zdarzenia, czary, korzystanie z usług wróżek), spirytyzm (wywoływanie duchów, bytów astralnych, aniołów w celu zdobycia ukrytej wiedzy), medycyna niekonwencjonalna, manipulacje dźwiękami (zapis podprogowy, mantrowanie, śpiewanie pieśni poświęconych bóstwom, blackmetal, hard-rock, deathmetal i formy muzyki satanicznej, muzyka identyfikowana z kultami, techno) oraz dobrowolne, świadome i długotrwałe tkwienie w grzechu i nałogach czy perwersjach.
W jaki sposób dochodzi do opętania?
Jak podkreślał o. Aleksander Posacki, zły duch „jest mordercą, który stara się nas zabić”. Jego działania można podzielić na różne rodzaje. Są to: kuszenie (prowokowanie człowieka do grzechu, a przez to oddalenie go od Boga), dręczenie (wpływ złego ducha poprzez cierpienie fizyczne, problemy osobiste, zawodowe, materialne), opresje (oddziaływanie fizyczne i nękania, np. niewytłumaczalne zjawiska, hałasy, przemieszczanie przedmiotów), obsesje (zaburzenia w zachowaniu człowieka: brak równowagi duchowej, psychicznej i emocjonalnej wskutek ataków diabła, objawia się m.in. natarczywymi myślami, koszmarami sennymi, próbami samobójczymi). Dwa pozostałe rodzaje ingerencji demonicznych są najcięższe. Jest to nawiedzenie diabelskie zaistniałe najczęściej wskutek praktyk okultystycznych oraz opętanie: wejście złego ducha w ciało człowieka i zawładnięcie jego ciałem (nie duszą); może wystąpić m.in. wskutek oddania się diabłu poprzez podpisanie cyrografu, dobrowolne trwanie w grzechu ciężkim.
REKLAMA
Kim są egzorcyści?
Egzorcysta w Kościele katolickim to biskup albo kapłan posługujący w imieniu i autorytecie Kościoła, na mocy mandatu (specjalnego i wyraźnego zezwolenia) do sprawowania egzorcyzmów, otrzymanego od biskupa diecezjalnego. Przepis ten jest zapisany w Kodeksie Prawa Kanonicznego w słowach: „Nikt nie może dokonywać zgodnie z prawem egzorcyzmów nad opętanymi, jeśli nie otrzymał od ordynariusza miejsca specjalnego oraz wyraźnego zezwolenia. Takiego zezwolenia ordynariusz miejsca może udzielić tylko prezbiterowi odznaczającemu się pobożnością, wiedzą, roztropnością i nieskazitelnością życia. Nie wymaga się pozwolenia do sprawowania uroczystych publicznych egzorcyzmów nad domami, zwierzętami lub miejscami” (KPK 1172 § 1, 2). Mandat do sprawowania egzorcyzmów udzielany jest doraźnie lub na stałe. W swojej posłudze kapłan egzorcysta posługuje się zaleceniami, jakie zawiera „Rytuał rzymski” (opublikowany przez papieża Pawła V w 1614 r.) oraz wiedzą i zdobytym doświadczeniem. Kapłani, którzy nie posiadają zezwolenia ordynariusza miejsca, mogą modlić się jedynie modlitwą o uwolnienie.
Kto może odprawiać egzorcyzmy?
Coraz częściej w prasie czy w internecie można znaleźć ogłoszenia dotyczące praktyk egzorcystycznych. Najczęściej reklamują się w ten sposób bioenergoterapeuci, zaklinacze, jasnowidze, wróżki czy świeccy. Podjęte przez nich próby wyrzucania złego ducha najczęściej mają tragiczne skutki dla uczestniczących w nich i stają się źródłem sensacji i mitów. Nie można stwierdzić, że działanie tego typu uzdrowicieli nie ma skutków, jednak ich właściwości nie mogą pochodzić od Boga. Wyłącznie egzorcyzmy przeprowadzane przez kapłanów egzorcystów, działających w mandacie Kościoła, mają moc uwolnić człowieka od wpływu złego ducha. O istnieniu fałszywych egzorcyzmów można mówić, jeśli: są one dokonywane w imię Jezusa Chrystusa, ale przez osoby niewyznaczone do tej posługi przez Kościół, gdy są czynione mocą pogańskich bóstw,
